Kamil-koc-otobus-bileti

Türkiye'de soyadları benzediğinden hep karıştırılan iki dev vardır. Büyük Sanayici Vehbi Koç ve Türkiye'de ilk şehirlerarası insan taşımacılığını başlatan Kamil Koç...

Türk sanayisinin duayeni rahmetli Vehbi Koç, bir gün trenle Ankara'dan İstanbul'a giderken, o günlerin en popüler kadınlardan biri olan Neriman Köksal ile karşılaştığında, "Ben Koç'um" diye tanıtmış kendisini. Neriman Köksal da, kendisini tanımayan bu yabancıya kızıp, "Ne olacak yani, Koç Otobüsleri sahibisiniz" demiş.

Yine bir başka gün Vehbi Koç, Büyükdere'deki evinden işyerine giderken, yoldan otomobiline iki kadın almış. Kadınlarla konuşma sırasında, yine kendisini "Ben Koç'um" diye tanıtınca, kadınlar "Aaa siz o meşhur Koç Otobüsleri'nin sahibi misiniz?" diye cevap almış.

Tüm bu olaylardan çok etkilenen Vehbi Koç, bir gün Erdek Pınar Oteli'nde Kamil Koç'la karşılaşınca, O'na ilginç bir teklifte bulunmuş:

"Soyadını değiştirirsen, sana 2 milyon lira (o zamana göre çok büyük para) veririm."

Kamil Koç ise Vehbi Koç'a şu cevabı vermiş:

"Ben sana 3 milyon lira vereyim, sen soyadını değiştir!.."

Çocukluğumda bu hikâyeyi, adeta mitolojik bir efsane gibi dinlediğimde, bir Bursalı olarak ne kadar da gurur duyduğumu anlatamam. Yıllardır doğruluğunu merak ettiğim bu hikâyeyi, üçüncü kuşak Koç, Sena Kaleli'ye sorup da gerçek olduğunu öğrendiğimde gururum daha da arttı.

ÖNCE KAMİL KOÇ VARDI

Rahmetli Kamil Koç'un yaşam öyküsü, aslında Türk taşımacılık tarihidir de. Bu nedenle, bu yazımda her ne kadar Kamil Koç'un tarihini yazmış olsam da, aslında cumhuriyet dönemi Türk taşımacılık tarihini yazıyorum.

Kurtuluş Savaşı'nda babasını kaybettiği için rüştiye ikinci sınıftan okulu terk ederek yaşam mücadelesine başlayan Kamil Koç, askere gidinceye kadar kardeşleriyle birlikte sadece çiftçilik yapmıştı. 1901 yılında Ali ve Ayşe'nin oğlu olarak Pazaryeri'nde doğan Kamil Koç, taşımacılığa daha 1923 yılında, Pazarcık-Bursa arasında manda arabasıyla yük taşıyarak başladı. Çünkü bu tarihte ülkemizde sadece bu tür taşımacılık yapılmaktaydı.

1926 yılında ehliyet alan Kamil Koç, satın aldığı Fiat marka otomobilin üstünü ahşap ve tente kaplatarak, Bursa ile Karaköy Tren İstasyonu arasında, ilk kez yolcu taşımacılığına başladı.

1928 yılında ise kendisine ait üç araçla taşımacılık işini geliştirmiş, daha sonra da araç ve şoför sayısını giderek artırarak gelişmişti.

1933 yılında yerli kasa Chevrolet, Dodge, Overland marka 5 arabanın katılımıyla ilk kez Bursa-Ankara yolcu taşımacılığı yaparak ülkemizde ilk kez şehirlerarası çalışan düzenli bir taşımacılık şirketi kurmuş oldu.

II. Dünya Savaşı'ndan sonra bir süre yük taşımacılığına önem veren Kamil Koç, 1948 yılında Marshall Planı çerçevesinde yol ağlarının gelişmesiyle şirketini daha da genişletti. 1949 yılında 4 Mercedes otobüs alarak Bursa-İstanbul yolcu taşımacılığına başladı. 1954 yılında ise Ege firmasını da bünyesine katarak İstanbul-İzmir hattını devreye soktu.

KAMİL KOÇ OTOBÜSLERİ HER GÜN DÜNYAYI 7 KEZ DOLANIYOR

Kamil Koç , ülke çapında asıl modern otobüs işletmeciliğini, 1962 yılından sonra gerçekleştirdi. 1965 yılında 15'i öz mal olmak üzere toplam 110 Magirus Deutze otobüsü sefere koyarak, Türkiye'nin hemen her yerinde Kamil Koç adını duyurdu. 1970'lerde 115 adet öz mal otobüsten taşeron sistemine geçilerek, ilk özelleştirme işlemi gerçekleştirdi. Böylelikle mal sahipleri, bizzat kendi işlerini üslenir oldu.

Efsane Kamil Koç 1975 yılında ölünce, ailesi aynı titizlikle işi sürdürmeye devam etti. Bugün Kamil Koç Otobüsleri AŞ 6 öz mal, 51 sözleşmeli olmak üzere toplam 57 yazıhane, yaklaşık 232 satış noktası, 20 mola yeri ve kendi bünyesinde istihdam ettiği ortalama 3.000 personelle hizmet vermekte.

Günümüzde her gün ortalama 300 otobüsle 500 sefer yapılarak 275 bin km yol kateden Kamil Koç otobüsleri 15 bin yolcuya hizmet vermekte. Yılda ise yaklaşık 180 bin sefer yapılmakta olup 100 milyon km yol kat edilmekte ve 5,5 milyonun üzerinde yolcu taşınmakta.

1926 yılında 3 otobüsle taşımacılık serüvenine başlayan Kamil Koç , 2006 yılında son model ve lüks 325 kadar otobüsüyle, her gün dünyayı 7 kez dolanıyor.

"BABA BENİ OKULA GÖNDER"

Türkiye'de çağdaş anlamda otobüs işletmeciliğinin öncülerinden Kamil Koç, birçok girişimci gibi siyasete atılıp gazete çıkarmıştı. 1952 yılında Millet Partisi ve daha sonra bu partinin Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi'ne ve Milliyetçi Hareket Partisi'ne dönüşümlerinde görev alan Kamil Koç, Millet Partisi'nin yayın organı olan Millet yolu ile 1960 yılında Millet gazetesini çıkardı. Birçok sosyal hizmete adını yazdıran rahmetli Kamil Koç, kızlarını ve kız torunlarını okutmak için büyük çaba göstermiş, her zaman kız çocukların okutulmasını tavsiye etmişti. İşte bu düsturla hareket eden üçüncü kuşak Kamil Koç yönetimi, "Baba beni okula gönder" projesine bugün büyük destek vermekte. Kamil Koç, aile bağlarına çok önem verir, kaba kuvvetten hiç hoşlanmaz, haramdan çok korkardı. "Doğru, sendeler ama yıkılmaz; haram yedi, sülaleden çıkar" diyerek bu korkusunu sıkça dile getirirdi. Ona göre "Aza kanaat etmeyen, çoğu hiç bulamaz"dı. Çevresindekilerin gurura kapılmasından hiç hoşlanmaz, "Aşağıdakine bakıp gerinmeyin, yukarıdakine bakıp yerinmeyin" diyerek, "Feleğin gözünün tek ve tepede" olduğunu hatırlatırdı. Borçlanmaktan hiç korkmayan Kamil Koç, borcuna da sadık bir insandı: "Dağa çıkan, kurdu görür" diyerek işlerini genişletmişti.

TAŞIMACILIKTA ÖNCÜ FİRMA KAMİL KOÇ

1926 yılında Türkiye'nin ilk otobüs firması olarak faaliyete başlayan Kamil Koç, sonraki yıllarda da bu öncülüğünü sürdürdü. Bu yazımda sadece bunlardan birkaçını yazmakla yetiniyorum.

1933 yılında Bursa-Ankara arasında yolcu taşıyan ilk otobüs firması. 
1949 yılında ithal otobüslerle, İstanbul-Ankara hattını hizmete açan ilk otobüs firması. 
1965 yılında şehirlerarası otobüslerde, host–hostes ve ikram uygulamasını başlatan ilk otobüs firması. 
1969 yılında sektörde kurumsallaşan ve "AŞ" unvanı alan ilk otobüs firması. 
1970 yılında Türkiye'de, özelleştirme uygulamasına başlayan ilk otobüs firması. 
1978 yılında otobüslerde kargo taşımacılığı yapan ilk otobüs firması. 
1987 yılında sağlık gerekçesiyle, sigara kısıtlaması ve yasağını uygulayan ilk otobüs firması. 
1988 yılında bagaj sigortasını, çağdaş anlamda uygulayan ilk otobüs firması. 
1990 yılında sektörde, spor kulübü kuran ilk otobüs firması. 
1995 yılında Bursa-Ankara-İstanbul hatlarında non-stop sefer uygulamasını başlatan ilk garaj ve Bursa firması. 
1997 yılında bilgi işlem bölümü oluşturan ilk otobüs firması. 
1997 yılında sektörde, şoförlerine yönelik hizmet içi eğitim çalışmasını başlatan ilk otobüs firması. 
1998 yılında tüm kaptanlarını psiko-teknik değerlendirmeden geçiren ilk otobüs firması. 

TAŞIMACILIKTA 80 YILLIK BİR DEV KAMİL KOÇ

Kamil Koç , cumhuriyetle yaşıt, ülkemizin en eski otobüs şirketi. Ülkemizde, 80. yılını kutlayan ilk otobüs şirketi. Bursa'dan ülkemize yayılan bir marka. Bugün, Kamil Koç şirketini üçüncü kuşak Koçlar yönetiyor. Kamil Koç'un ölümünden sonra, onun bıraktığı devasa şirketi önce kızları Sadiye, Samiye ve İsmet yönetti, şimdi ise üçüncü kuşak kız torunları yönetiyor.

Sena Kaleli'nin icra kurulu başkanlığını yaptığı Kamil Koç şirketinin üçüncü kuşak Koçları olan Sema Gülez, M. Feza Kıray, Ayşegül Aslan, İ. Fatoş Pekkul, Osman Çağlıkoç ve Ceyda Ataç'tan oluşan yedi yöneticisinin altısı kadın. Bu açıdan da ülkemizde örnek bir kuruluş. Kamil Koç'un soyadını taşıyacak hiç erkek çocuğu yoktu. Belki rahmetli Kamil Koç, yaşarken, bu duruma çok üzülmüştü. Oysa Kamil Koç'un soyadı, kızları ve kız torunları tarafından 80 yıldır büyük bir onurla yaşatılıyor. Asırlarca da Kamil Koç adını yaşatacaklarına hiç kuşku yok.